به مناسبت هفته پیشگیری از بیماری های مشترک انسان و حیوان ( هفته زئونوز)
بیماری تب خونریزی کنگو چیست؟
بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو
( CCHF )
تب خونریزی دهنده کریمه کنگو مهم ترین و گسترده ترین بیماری ویروسی منتقل شونده از طریق کنه است. این بیماری در بیش از 30 کشور دنیا وجود داشته و در قاره های آفریقا، اروپا و آسیا اندمیک است. مخزن ویروس در طبیعت، کنه ها هستند و ویروس بین کنه ها و میزبان های مهره دار مختلف در گردش است، بنابراین ریشه کنی ویروس عملا امکان پذیر نیست. میزان مرگ و میر این بیماری می تواند قابل توجه باشد به طوری که متوسط میزان کشندگی آن بین 30 تا 50 درصد تخمین زده شده است و برخی منابع حتی میزان آن را تا 80 درصد در زمان طغیان ها نیز گزارش کرده اند.
این بیماری دارای قابلیت انتقال انسان به انسان است و به عنوان یکی از موارد عفونت های بیمارستانی، مطرح و همه‌گیری های داخل بیمارستانی آن نیز شایع است. موارد عفونت بیمارستانی ناشی از آن در کشورهای مختلف از جمله ایران گزارش شده است. بیماری خونریزی دهنده تب کریمه کنگو یک تهدید جدی برای کارکنان مراقبت های بهداشتی و درمانی است و باعث شیوع بیماری در بیمارستان ها می شود که ممکن است با میزان مرگ و میر بالا همراه باشد. در حال حاضر هیچ گونه واکسن انسانی یا حیوانی مورد تایید علیه این بیماری در دسترس نیست.
علایم بیماری
بروز علائم بستگی به راه ورود ویروس دارد. پس از گزش کنه، دوره کمون معمولاً یک تا سه روز است و حداکثر به 9 روز می‌رسد. دوره کمون به دنبال تماس با بافت ها یا خون‌آلوده معمولاً پنج تا شش روز است و حداکثر زمان ثابت شده 13 روز بوده است.
- شروع علام ناگهانی است .
- تب ، لرز ، سردرد شدید، درد عضلانی ، خصوصاً در ناحیه پشت و پاها ، گیجی ، درد و سفتی گردنی ، درد و قرمزی چشم ، ترس از نور
- ممکن است حالت تهوع ، استفراغ یا گلو درد هم باشد و گاه با اسهال و درد منتشر شکمی همراه است .
- تب معمولاً 16-3 روز طول می کشد . متوسط زمان علائم اولیه سه روز است.
- تورم و قرمزی صورت ، گردن و قفسه صدری ، پرخونی خفیف حلق و ناحیه کام نرم و سخت شایع هستند.
- پس از چند روز بیمار ممکن است عدم تعادل و حالت گیجی یا تهاجمی پیدا کند .
- سپس بی قراری جای خود را به خواب آلودگی ، افسردگی و سستی می دهد.
- تغییرات قلبی عروقی شامل کاهش جریان خون و کاهش فشار خون دیده می شود . لکوپنی و ترمبوسیتوپنی نیز در این مرحله مشاهده می شود.
تشخیص بیماری
تشخیص بیماری با شروع علایم حاد بیماری همراه با سابقه مسافرت به مناطق روستایی یا تماس با دام یا تماس نزدیک با بیمار مبتلا یا گزش کنه مطرح می‌شود.
راه انتقال
کنه مخزن و ناقل بیماری است ، عفونت درانسان پس از گزش کنه آلوده یا له کردن آن روی پوست با دست، یا تماس با پوست ، لاشه حیوان ، خون و ترشحات حیوان آلوده و یا تماس با خون و بافتهای بیمار مبتلا ایجاد می شود. خطر انتقال در طی ذبح حیوان وجود دارد. پس از آلودگی یک نفر ، ممکن است سایر افراد در تماس با او نیز در خانواده و اجتماع آلوده شوند. تا کنون در سطح جهان همه گیری هایی از بیماری در سربازها ، اردوگاه ها، یا کسانی که از گوسفند وگاو نگهداری می کنند و کارکنان بیمارستانی، اتفاق افتاده است. پرندگان در چرخه گسترش ویروس می توانند حامل کنه های آلوده باشند و خود مبتلا به بیماری نمی‌شوند ( به جزء شتر مرغ ) .
درمان بیماری
بلافاصله پس از تشخیص مورد محتمل CCHF، اقدامات درمانی بایستی صورت گیرد.
پیشگیری
- مبارزه با انگل خارجی و ناقل
- محافظت در مقابل گزش ناقل
- پیشگیری از آلودگی دردام
- جلوگیری از تماس با منبع بیماری
- بیماریابی و به دنبال آن درمان به موقع
- رعایت اصول احتیاط های استاندارد و جداسازی بیمار
- پیگیری موارد تماس با منبع عفونت
آموزش به عموم مردم
- آموزش گروه های در معرض خطر نظیر دامداران، کارکنان کشتارگاه ها، سلاخان، قصابان،کشاورزان و به خصوص روستاییان و عشایر در زمینه آشنایی با بیماری و جلوگیری از رفتارهای مخاطره آمیز توسط اقشار در معرض خطر.
- آموزش دامپزشکان و کارکنان دامپزشکی بخش خصوصی در بخش های نظارت بر بهداشت عمومی، قرنطینه ها و مبارزه و مراقبت بیماری ها.
- روش های حفاظت شخصی در تماس با ترشحات و خون حیوان (پوشیدن دستکش ، لباس بلند ، چکمه، ماسک و عینک) .
- روشهای حفاظت شخصی از گزش کنه و حشرات .
- خودداری از رفت و آمد در محل های کشتار غیر مجاز .
- اجتناب از خوردن جگر خام و نیم پخته ، نگهداری جگر ، قلب ، کلیه به مدت 48 ساعت در یخچال و سپس استفاده از آن .
- راه های پیشگیری از گزش کنه :
- پوشیدن پیراهن آستین بلند و شلوار بلند .
- عدم استفاده از لباس های پشمی .
- خودداری از نشستن در مکان های مرطوب و مشکوک .
- عدم له کردن کنه با دست .
تهیه و تنظیم : سمیه شفیعی . کارشناس زئونوز معاونت بهداشتی
نظر دهید